Bitcoin taraflar arasında ekonomik değer aktarımının aracısız ve anonim şekilde yapılmasına yarayan elektronik bir para transfer sistemidir. Bitcoin, dağıtık defter ve blok zinciri teknolojilerini kullanan, bağımsız ve eşsiz bir finansal varlıktır. Günümüzde “Bitcoin Nedir?” sorusuna “Bilmiyorum” cevabını vereni bulmak da bir hayli zordur, peki gerçekten öyle mi?

Bugünlerde Bitcoin’i neredeyse herkes “biraz” biliyor, belki bir şeyi bilmemek Türkiye’de ayıp olduğundan, belki de artık ulusal kanalların dahi Bitcoin’e yer vermesinden dolayı… Sokak röportajlarında dahi kimse “Bitcoin Nedir?” sorusunu yanıtsız bırakmıyor.

Rastgele bindiğiniz taksinin şoförü, muhabbetşinas berberiniz, lise yıllarından tanıdığınız bir arkadaşınız; hatta belki de babanız, eşiniz veya kardeşiniz size bu “Bitcoinlerin” (!) ne harika ya da ne lanet şeyler olduğunu anlattılar. Sanırım ilk ayrımı burada yapmak önemli, Bitcoin tektir. Yani Bitcoin, piyasada yaygın ismiyle “kripto para” olarak bilinen diğer tüm blok zinciri temelli dijital tokenlardan farklıdır, ilktir ve biriciktir. Bu yüzden “Bitcoinler” yoktur, “Bitcoin” vardır.

“Bitcoin Nedir?” başlıklı bu yazımız iki bölümden oluşan kapsamlı ancak basit bir rehberin ilk kısmı. Tavşan deliğinin başına hoş geldiniz! Müthiş bir yolculuk sizi bekliyor.

Bitcoin Nedir?

Bitcoin herhangi bir hükümet veya kurum tarafından kontrol edilemeyen, kullanıcıların  aralarında doğrudan maddi değer transferi yapabildiği elektronik bir para sistemidir. Satoshi Nakamoto rumuzlu bir insan veya birtakım insanlarca icat edilmiş olup, 2009 yılının Ocak ayında hayata geçirilmiştir.

Bitcoin -bankalardan farklı olarak- güven duyulan üçüncü bir tarafın işlemlere aracılık etmesini ve doğrulamasını gerektirmeden taraflar arasında doğrudan, güvenli ve çevrimiçi transfer işlemleri yapılmasına yarayan, kendi bağımsız ağı üzerine kuruludur. Bu özellik, iki kişinin dünyanın herhangi bir yerinden, günün herhangi bir saatinde, bir bankaya başvurmak zorunda kalmadan birbirlerine Bitcoin gönderebileceği anlamına gelir.

Bitcoin, transfer işlemlerini doğrulamak ve kaydetmek için hep birlikte çalışan ve merkezi olmayan birden çok kullanıcının kurduğu bir ağ tarafından yönetilir. Bunu herkesin bir rolünün olduğu ve tek bir kişinin tüm güce sahip olmadığı büyük bir aile gibi düşünebilirsiniz. Transfer kayıtlarının bu şekilde büyük topluluklarca tutulmasına dağıtık defter teknolojisi adı verilir. Bitcoin transfer kayıtları binlerce bilgisayar tarafından eşzamanlı ve senkronize şekilde kaydedilir. Kayıt işlemini yapan bu bilgisayarlar eşzamanlı olarak birbirlerini teftiş ederler. Bu bilgisayarlardan bir kısmının sahipleri, tuttukları transfer kayıtlarını değiştirmeye çalışırlarsa orijinal kayıtlara sahip diğer bilgisayarlar bu değişikliği ağ üzerinde tespit eder ve kötü niyetli işlemleri sistemden dışlarlar.

Bitcoin kelimenin tam manası ile küreseldir. Döviz kurları veya banka ücretleri hakkında endişelenmenize gerek kalmadan dünyanın herhangi bir yerine para göndermek ve almak için kullanabilirsiniz.

Peki ya güvenlik? Korkuya mahal yok… Bitcoin transferlerinin güvenliği, blok zinciri, dağıtık defter teknolojisi ve proof-of-work sayesinde korunur. Bu teknolojiler temelde her bir Bitcoin transfer işleminin bir kaydının oluşturulup, bu kayıtların orijinaline sağdık olarak bir çok noktada eş zamanlı olarak tutulmasını sağlar. Rehberimiz tüm bu konuları adım adım açıklamak için hazırlandı.

Bitcoin herkes içindir ve Bitcoin ile işlem yapmak için tek ihtiyacınız olan bir internet bağlantısı ve öğrenme isteğidir. Rehberimizin iki bölümünü de okuduğunuzda hem “Bitcoin Nedir?” hem de “Blok Zinciri Nedir?” sorularını rahatlıkla cevaplayabilir hale geleceksiniz.

Bitcoin Göndermek ve Almak

Çoğu kişi için anlaması en zor gelen kısım genelde Bitcoin’in teknik altyapısıdır, hiçbir klasik sisteme benzemediğinden dolayı başta anlaşılması biraz güçtür. Bitcoin, zaten var olan tekniklerin (blok zinciri, SHA256, proof-of-work, dağıtık defter vb.) doğru şekilde bir arada kullanıldığı, açık kaynaklı bir yazılımdır. Kullanıcı yönünden Bitcoin protokolünün nasıl çalıştığı aşağıda basit örneklerle açıklanmaktadır.

Bitcoin Transferi Nedir?

Bitcoin transferi olarak adlandırılan işlem aslında günümüzdeki tüm banka transferlerinde de olduğu üzere bir bakiye kaydı değişikliğidir. Fiziken herhangi bir unsur transfer edilmez; gönderilen Bitcoin miktarı kadar göndericinin bakiyesinden düşülür ve alıcının bakiyesine eklenir.

Bitcoin transfer prosedürlerini aşağıdaki örnek yardımıyla tanıyalım:

E-ticaret yapan Fuat, geçimini sağlamak için internet üzerinden baklava satmaktadır. Potansiyel bir müşteri olan Dilek ise Bitcoin sahibidir ve Fuat’tan Bitcoin karşılığında baklava satın almak istemektedir. Fuat da bu alışveriş ile “Bitcoin Nedir?” sorusunun yanıtını adım adım öğrenecektir.

Fuat ve Dilek, Bitcoin karşılığında baklava satışı konusunda anlaşırlar.

Bitcoin Cüzdanı Nedir?

Dilek’in bilgisayarında halihazırda bir Bitcoin cüzdanı vardır. Cüzdanlar, bir veya birden fazla Bitcoin adresine erişim sağlayabilen dosyalardır.

Bitcoin adresi ise, 14zVAKLfXU5yXBWrgfEqD7FVgjtUGK8ky9 gibi bir harf ve sayı dizisi olarak görünür.

Bitcoin adresini bir banka hesabı numarası gibi düşünebilirsiniz, ancak çalışma şekilleri biraz farklıdır. Bitcoin kullanıcıları istedikleri kadar adres oluşturabilirler. Bitcoin adresini bilen kişi, bu adrese yalnızca gönderim yapabilir.

Fuat, Dilek’ten gelecek Bitcoin’i kabul etmek için kendine bir Bitcoin cüzdanı oluşturmuştur. Bitcoin cüzdanı oluşturmanın birden çok yolu vardır.

Fuat yeni bir cüzdan oluşturduğunda, aslında yaptığı şey bir genel anahtar (public key) ile bir özel anahtardan (private key) oluşan bir “kriptografik anahtar çifti” yaratmaktır.

Genel anahtar “0440FF202CBB93B15262DC6CB117E052C2CCDBEBC5A1D9BF27481F34FE0879178458A3723AEEB6ECC0F5888DCA8B7C3D78A9DC936570914419E9740FE6B4F82C3E” şeklinde oldukça uzun bir sayı ve harfler bütünüdür. Genel anahtarın hash fonksiyonu kullanılarak kısaltılmış hali ise Bitcoin adresidir.

Bitcoin adresini bilen kişi, o adresin bağlı olduğu cüzdana Bitcoin gönderebilir. Fakat sadece genel anahtarı veya Bitcoin adresini bilerek o cüzdandan harcama yapamayız. Harcama yapabilmek için özel anahtarın bilinmesi gerekmektedir. Bu yüzden Fuat, Dilek’e yalnızca Bitcoin adresini söylemelidir, eğer özel anahtarını da söylerse Dilek Fuat’ın cüzdanından harcama yapabilir. Eh, bu olsun istemeyiz değil mi? Bu sebeple özel anahtarlarımızı kimseyle paylaşmamalıyız.

Genel anahtar çok uzun olduğundan, birinden Bitcoin almak istendiğinde karşı tarafa genel anahtarın kısaltılmış versiyonu olan Bitcoin adresini gönderirsiniz. Kısacası Bitcoin almak istediğimizde, kendi Bitcoin adresimizi karşı tarafa ulaştırırız. Bitcoin harcamak istediğimizde de özel anahtarımızı kullanırız.

Fuat artık Dilek’ten gelecek Bitcoinleri kabul etmeye hazırdır! Tek yapması gereken Dilek’e Bitcoin adresini iletmektir.

Dilek, Bitcoin cüzdanının “Gönder” kısmına Fuat’ın Bitcoin adresini girdikten sonra “Gönder” komutuna tıklar, yazılım özel anahtarı kullanarak işlemi imzalar. Dilek’in özel anahtar ile imzaladığı bu transfer işlemi, ilgili Bitcoin adresini veya genel anahtarı bilen herkes tarafından kolayca izlenebilir. Örneğin www.blockchair.com gibi bir web sitesinde ilgili Bitcoin adresi aratılarak tüm transfer detayları incelenebilir.

Dilek’in transferi herkes tarafından görülebilir, hangi adresten, hangi adrese kaç Bitcoin’in ne zaman gittiği halka açık bir bilgidir. Ancak ne Dilek’in ne de Fuat’ın şahıs isimleri asla transfer bilgilerinin içinde yer almaz. Araştırma yapan kişi bir adresten başka bir adrese, iki anonim taraf arasında belli bir miktarda gerçekleştirilen bir transfer görür.

Genel anahtar ile Bitcoin ağındaki herkes işlemi doğrulayabilir ve geçerli olup olmadığını teyit edebilir. Böylece Bitcoini transfer eden kişinin, karşı tarafı bilgilendirmesine bile gerek yoktur. Fuat kendi Bitcoin adresi ile yukarıda belirtildiği gibi bir araştırma yaparak transfere dair detayları kolayca kontrol edebilir.

Dilek, Fuat’ın Bitcoin adresine 1 Bitcoin yollayarak baklavasını satın almıştır. Eh biraz astronomik bir alışveriş oldu, umarız baklavaların tadı güzeldir! Afiyet olsun.

Bitcoin Transferi Nasıl Gerçekleşir?

Peki, Dilek Bitcoin transfer işlemini özel anahtarı ile imzaladıktan sonra perde arkasında ne yaşandı? Bitcoin transferi dediğimiz şey aslında nedir?

Bitcoin transferi de aslında aynı banka transferi gibi yalnızca elektronik bir defter kaydı değişikliğidir. Örneğin, banka transferi olarak adlandırdığımız şey göndericinin bakiyesinin yazdığı defterden X miktarın azalması, alıcının bakiyesinin yazdığı defterde X miktarın artmasıdır.

Yani Dilek, Fuat’a elektronik banka transferi yapsaydı bu durum şöyle görünecekti:

Aslında ortada gerçekten “gönderilen” bir para yoktur. Yalnızca güvendiğimiz bankalar bizim yerimize elektronik bakiye defterlerimizi tutarlar. Gönderici de, alıcı da bankaları aracı olarak kullanır. Güvenilir üçüncü kişi olarak niteleyebileceğimiz banka, defterleri bizim için tutar.

İşte Bitcoin transferleri burada büyük bir ayrıma gidiyor ve banka gibi aracılara güvenme zorunluluğumuzu ortadan kaldırıyor!

Bitcoin Node’un Transferdeki Rolü

Bitcoin transferi isteği özel anahtar ile imzalandıktan sonra bu talep Bitcoin ağı üzerinden, Bitcoin Node’u olarak adlandırılan cihazlara iletilir. “Bitcoin Node” u, Bitcoin yazılımını çalıştıran bilgisayarlara verilen genel isimdir.

Bitcoin Node’ları tüm dünyada gönüllüler tarafından çalıştırılırlar, Node’lar dünyaya ne kadar yayılırsa, Bitcoin ağı da o kadar güvenli, dağıtık ve merkeziyetsiz demektir. Bu cihazları hayal ederken, Bitcoin ağı üzerinde yapılan tüm transfer işlemlerinin eşzamanlı olarak kaydedildiği, 10,000’den fazla (Kaynak: Bitstamp) yerde farklı kişi ve kurumlarca tutulan elektronik defterler olarak düşünebilirsiniz. Evinde Bitcoin Node’u çalıştıran kişiyi de defterdar olarak gözünüzde canlandırın ve unutmayın: herkes isterse Bitcoin Node’u çalıştırarak bu defterlerden bir tane de kendisi tutabilir.

Dilek’in transfer isteği Bitcoin ağı üzerinden yayınlanır ve Bitcoin Node’larına iletilir.

Bitcoin Node’larının hepsinde aynı veri depolanır: o zamana kadar onaylanan tüm Bitcoin işlemleri. Evet, Bitcoin Node’ları bir kişinin ya da grubun transferlerini değil, geçmişten bugüne bütün Bitcoin transferlerinin kaydını aynı anda tutarlar.

Bitcoin’in sıklıkla duyduğumuz “merkeziyetsizlik” özelliği buradan gelir. Bankalar genelde bir asil, birkaç tane de yedek sunucuda tuttukları kayıtlarının tek hakimidirler. Bitcoin kayıtları ise binlerce farklı kişi ve kurum tarafından aynı anda, dünyanın dört bir yanında senkronize şekilde tutulur.

Bitcoin Node’ları kendisine iletilen işlemleri onaylar, çifte harcama hatasını önler ve ağın senkronize kalmasını sağlar.

Göndericinin transferi yayınlanıp Bitcoin Node’larına ulaştıktan sonra node’lar geçerlilik sorgulama (validation) olarak adlandırılan işleme başlarlar. Geçerlilik sorgulaması boyunca Node’lar gelen transfer talebinin Bitcoin protokolüne uygun olup olmadığını kontrol ederler.

Geçerlilik sorgusu sırasında Bitcoin Node’larının yaptığı önemli kontrollerden bazıları şunlardır:

• Girdi doğrulama: Node, gelen talebin geçmiş kayıtlarla eşleştiğinden emin olmak için işlemin girdilerini kontrol eder ve gönderenin aynı Bitcoinleri daha önceki bir işlemde zaten harcamadığından emin olur.
• Bakiye kontrolü: Node, gönderenin cüzdanının bakiyesini kontrol ederek işlemi karşılamak için yeterli paraya sahip olduğundan emin olur.
• İmza doğrulama: Node, transfer edilen Bitcoinlerin gerçek sahibi olduğunu onaylamak için gönderenin dijital imzasını kontrol eder.
• Komut dosyası (script) doğrulama: Node, Bitcoinleri harcamak için kullanılan ve işleme dahil olan komut dosyalarını doğrular.

Bitcoin Madencilerinin Transferdeki Görevi

Yukarıda bahsettiğimiz tüm aşamalardan geçip, onaylanma (validation) süreci tamamlanan Bitcoin transfer talebi yolculuğuna devam eder. Bir sonraki adım, onaylanan işlemin bir bloğa dahil edilmesi ve blok zincirine eklenmesidir.

Onaylanan işlem blok zincirine eklenmeden önce Node’ların memory pool’unda (Türkçe “bellek havuzu” kısaca “mempool”) bekler. Mempool’da bekleyen onaylanmış işlemler, madenciler tarafından bir sonraki bloğa dahil edilmek için seçilirler. (Madenciler en yüksek komisyonu alabilecekleri işlemleri önceliklendirirler, bu da transferin işlem hızına yansır. Kısacası hızlı transfer isteyen gönderici, başta madenci komisyonunu yüksek ödemeyi seçmelidir. Böylece işlem madenciler için daha iştah açıcı hale gelir.)

Blok zincirine, yeni bir blok ekleme sürecine madencilik (mining) adı verilir ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç adımı içerir:

1. İşlemleri Bir Blok Halinde Gruplama: Madenciler onaylanmış işlemleri mempool’dan toplar ve bu verileri maksimum 1 MB boyut sınırına sahip olacak bir liste halinde gruplandırır. Bu listeye “blok” adı verilir. (Bu boyut kapasitesi 2017’de gelen SegWit ile 4MB’a kadar yükseltilmiştir.)
2. Proof-of-Work: Madenciler Proof-of-Work (“İş İspatı”) adı verilen ve önemli ölçüde hesaplama gücü ve zaman gerektiren bir kriptografik bulmacayı çözmek için bilgisayarlarının işlemci gücünü kullanırlar. Bulmacayı çözen ilk madenci, hazırlanmış olan bloğu, blok zincirine eklemeye hak kazanır! Buna “blok kapatma” da denir. (Bu madenci, blok ödülünün de sahibi olur.)
3. Blok Doğrulaması (“Verification”): Yeni bir blok, madenci tarafından blok zincirine eklendikten sonra, ağdaki diğer node’lar, yeni blokta yer alan işlemlerin geçerliliğini kontrol etmek ve Proof-of-Work çözümünün doğru olduğundan emin olmak da dahil olmak üzere, yeni bloğun Bitcoin protokolünün kurallarına uyduğundan emin olmak için bloğu doğrularlar.
4. Yeni Bloğun, Blok Zincirine Eklenmesi: Blok kapatma faaliyetinin Bitcoin protokolü ile uyumlu olduğu Node’lar tarafından onaylanır. Yeni blok, blok zincirine eklenir ve içerdiği işlemlerin kalıcı bir kaydı oluşturularak bu kayıt eşzamanlı olarak dünyadaki tüm Node’larda senkronize olur.

Bir madenci yeni bir bloğu, blok zincirine ekler. Bundan sonra blok zincirine ne kadar çok blok eklenirse, o işlem o kadar çok onay (“confirmation”) almış demektir. Yani eklenen her yeni blok, önceki bloklardaki işlemlerin doğruluğunu pekiştirir; bu pekişme de Bitcoin ağı üzerinde onay olarak görünür.

Blok zincirine daha fazla blok eklendikçe işlemin değiştirilmesi ya da tersine çevrilmesi giderek zorlaştığından, bir sonraki bloklar için gelecek olan her onay, önceki işlemler için güvenlik seviyesini arttırır. Bunun sebebi her bir yeni blokta, önceki blokların içeriğine dair bir bilgi bulunmasıdır. Böylece yeni gelen her bir blok, önceki blokların doğruluğunu teyit eder. Genelde 6 kere onaylanan bir gönderi tamamen güvenli sayılır. Ancak tek bir onay dahi transferin gerçekleşmesi için yeterlidir. Bu onayları gönderici ve alıcı dahil olmak üzere herkes görebilir.

İşte Bitcoin transferi, böyle gerçekleşir.

Eğer bilgilerinizi pekiştirmek istiyorsanız, blok zinciri hakkındaki yazımızı da incelemeyi unutmayın.

Yeni Bitcoinler Nasıl Yaratılır?

Yeni Bitcoinler sisteme “blok ödülü” olarak eklenirler. Yukarıda da değindiğimiz madencilik faaliyeti sonunda yeni bir bloğu blok zincirine eklemeyi başaran madenciye ödül olarak verilen yepyeni Bitcoinler ilgili madencinin cüzdanına eklenerek, dolaşıma girerler.

Madencilik işlemi için özellikle ekran kartı yani GPU kullanıldığı bilinmektedir ancak artık artan zorluk seviyesinden dolayı Bitcoin madenciliği için Uygulamaya Özel Entegre Devreler (Application-Specific Integrated Circuits/“ASICs”) adı verilen özel bilgisayarlar kullanılmaya başlanmıştır. Yüksek işlem gücü kullanılarak yürütülen Proof-of-Work aşamasında karmaşık matematiksel denklemler çözülmeye çalışılır ve bu denklemi çözen ilk madenci blok zincirine eklenecek yeni bloğu tamamlar. Madenciler bu denklemleri çözmek için yarışırlar ve denklemi başarıyla çözerek bloğu tamamlayan ilk madenci “blok ödülü” adı verilen, yeni yaratılan Bitcoinlerle ödüllendirilir.

Madencilik ödülü şu anda (2023) tamamlanan blok başına 6,25 Bitcoin’dir ve bu ödül her 4 (dört) yılda bir yarı yarıya azalır; buna “halving” adı verilir.

Genesis Blok Nedir? İlk Bitcoin Nasıl Üretilmiştir?

Genesis Blok, Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto tarafından 3 Ocak 2009 tarihinde oluşturulan Bitcoin blok zincirindeki ilk bloktur. Bu blok, yaratılan ilk blok olduğu için önceki bloklara referans vermemesi bakımından benzersizdir. Ayrıca içerisinde Satoshi tarafından “The Times 03/Jan/2009 Şansölye bankalar için ikinci kurtarma paketinin eşiğinde” yazan bir mesaj içerdiği için de özeldir. Bu mesajın geleneksel bankacılık sisteminin kırılganlığına ve bir atıf olduğu düşüncesi yaygındır.

İlk Bitcoin de, aynı her yeni Bitcoin gibi, madencilik işlemi sonucunda üretilmiştir. İlk blok olan Genesis blok, Satoshi Nakamoto tarafından kişisel bilgisayarı kullanılarak üretilmiştir. Bu blok yaratıldığında, o zamanın madencilik ödülü olan 50 adet Bitcoin, blok ödülü olarak Satoshi Nakamoto’ya aktarılmıştır. Genesis blok üretimi neticesinde verilen blok ödülü, üretilen ilk Bitcoinleri içermektedir.

Satoshi, Genesis bloğu yaratarak Bitcoin blok zincirinin ve o zamandan beri gelişen tüm kripto para ekosisteminin temelini atmıştır.

Toplam Bitcoin Arzı ve Yarılanma (“Halving”)

Bitcoin arzı sınırlıdır ve en fazla 21 milyon Bitcoin yaratılabilir. Ayrıca, yeni Bitcoinlerin üretimini sağlayan blok ödüllerinin miktarının periyodik olarak azalmasına yarılanma (“halving”) ismi verilir. Bitcoin’in ekonomik yapısını ve değerini etkileyen bu iki unsuru birden inceleyeceğiz.

En Fazla Ne Kadar Bitcoin Üretilebilir?

Daha önce de belirtildiği gibi, maksimum Bitcoin arzı 21 Milyon Bitcoin olarak belirlenmiştir. Bu, üretilmiş ve üretilebilecek toplam Bitcoin miktarı için sabit bir üst sınırdır. Bu sınır, Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto tarafından, Bitcoin’in enflasyon yoluyla değerinin düşürülememesini sağlamanın bir yolu olarak tasarlanmıştır. Bu sabit arz limiti, Bitcoin’i geleneksel para birimlerine karşı cazip bir alternatif haline getiren temel özelliklerden biridir.

Şubat 2023 itibariyle, yaklaşık 19 Milyon Bitcoin üretilmiş olup, maksimum arz sınırına ulaşılmadan önce çıkarılacak yaklaşık 2 milyon Bitcoin kalmıştır.

Kısacası Bitcoin’de arz kıtlığı (“scarcity”) vardır. Bu durum, enflasyona karşı korunmak isteyenler için Bitcoin’i potansiyel olarak cazip bir yatırım aracı haline getirmektedir. Dolaşımdaki Bitcoin sayısı maksimum arz sınırına yaklaştıkça, varlığın kıtlığının artması ve potansiyel olarak mevcut Bitcoinlerin değerini yükseltmesi beklenmektedir.

Son Bitcoin’in 2140 yılında çıkarılacağı tahmin edilmektedir. Bunun nedeni, toplam Bitcoin arzının 21 Milyon ile sınırlı olması ve Bitcoin madenciliğinin 2016 blokta (yaklaşık 2 hafta) bir otomatik zorluk ayarı yaparak yeni blok oluşturma süresini 10 dakika civarında tutacak şekilde tasarlanmış olmasıdır. Elbette aşağıda açıklayacağımız yarılanma (“halving”) protokolü de tüm Bitcoin arzının üretiminin neden bu kadar uzun süreceğini anlamakta önemli bir unsurdur.

1 (bir) Bitcoin 100 milyon parçaya bölünebilir, her 100 milyonda bir parçaya “Satoshi” veya “Sat” adı verilir ve bu şekilde de alınabilir. Bu yüzden Bitcoin almak ve kullanmak için zengin olmaya ya da bilgisayar dâhisi olmaya gerek yoktur.

Halving (“Yarılanma”) Nedir?

Halving (“Yarılanma”), yeni Bitcoinlerin yaratılma hızını yavaşlatmak için tasarlanmıştır. Yarılanma olayı, madencilerin hak edecekleri “blok ödülü” miktarının yaklaşık 4 yılda bir yarıya indirilmesidir.

Yarılanma, Bitcoin blok zincirine her 210.000 blok eklendikten sonra gerçekleşir ve bu da yaklaşık 4 yıl sürer. Bu gerçekleştiğinde, blok zincirine yeni bir blok eklemek karşılığında elde edilen blok ödülü %50 oranında azalır. Örneğin, Kasım 2012’de ilk yarılanma gerçekleştiğinde, madencilik ödülü 50 Bitcoin’den 25 Bitcoin’e düşürülmüştü. Temmuz 2016’da gerçekleşen ikinci yarılanmada, ödül 25 Bitcoin’den 12,5 Bitcoin’e düşürüldü ve Mayıs 2020’de ise blok ödülü yarılanarak 6,25’e indi. Sıradaki yarılanmada ise bu ödül miktarı da yine yarı yarıya azalacaktır.

Madencilik ödülü yarıya indirildiğinde, madencilerin yaptıkları işe devam etmeleri karşılığında alabilecekleri ödüller Bitcoin cinsinden azalır. Ancak Bitcoin arzı gittikçe azalacağından, Bitcoin’in itibari para (örn. Amerikan Doları) cinsinden değeri artacaktır ve bu durum madencileri teşvik edecektir.

Genel olarak, yarılanma, yeni Bitcoinlerin dolaşıma girme hızını kontrol etmeye yardımcı olan önemli bir mekanizmadır ve Bitcoin ekosisteminin önemli bir parçasıdır.

Sonuç

Bu yazı Selam Bitcoin’in ilk makalesidir. Umarız Bitcoin’i öğrenmek için çıktığınız bu yolda size biraz olsun kolaylık sağlamıştır ve artık “Bitcoin Nedir?” sorusuna verecek daha güçlü cevaplarınız vardır!

Bitcoin’e giriş niteliğinde olan bu bilgileri pekiştirmek için diğer yazılarımızı da okumayı unutmayın ve sağlıcakla kalın.

Rehber’in “Blok Zinciri Nedir?” isimli ikinci bölümünü okumak için buraya tıklayınız.

Yazan: Av. Kaan Beylen